Strona przedmiotowa SP7 w Tychach

GEOGRAFICZNE CIEKAWOSTKI

 Czy wiesz, że ...

W Europie najdłuższą nazwę ma położona w północno-zachodniej Walii niewielka miejscowość i jest to - Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch. 
To 58-literowe słowo jest najdłuższą nazwą miejscowości i trzecią najdłuższą nazwą geograficzną na świecie.
Natomiast, w Norwegii znajduje się niewielka wioska rybacka , której nazwa składa się z tylko jednej litery - Å.  

Nazwa miejscowości wraz z angielskim tłumaczeniem:

Autorstwa Jdlawlis - Praca własna. Derived from File:LlanfairLARGE.jpg, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14973039

LISTOPAD

Listopad – jedenasty miesiąc w roku, według kalendarza gregoriańskiego ma 30 dni. Listopad jest miesiącem jesiennym na półkuli północnej, a wiosennym na południowej. Nazwa miesiąca (według Brücknera) pochodzi od opadających jesienią liści (por. cz. listopad, błr. лістапад / listapad, ukr. листопад / łystopad, ; chorw. listopad „październik"). Łacińska nazwa November ('dziewiąty miesiąc'; zobacz: kalendarz rzymski) została zapożyczona przez większość języków europejskich.

Przysłowia na listopad

• Jak listopad ciepły - marzec mrozem przewlekły.
• Gdy zbyt długo złota jesień trzyma nagle przyjdzie zima.
• Gdy listopad mroźny, to lipiec nie groźny.
• Deszcz z początkiem listopada, mrozy w styczniu zapowiada .
• Gdy w listopadzie gawrony gromadnie latają, deszcze albo śniegi zapowiadają.
• Gdy w listopadzie liść na szczytach drzew się trzyma, to w maju na nowe liście spadnie jeszcze zima.
• Jaki listopad, taki będzie marzec, prorokuje stuletni starzec.
• Kiedy zima w listopadzie, jeszcze w kwietniu zimno się kładzie.
• Gdy w listopadzie wody się podniosą, to snadź w zimie deszcze roszą.
• Listopad ciecze, marzec nie podpiecze.
• Deszcz w połowie listopada, tęgi mróz w połowie stycznia zapowiada

Listopadowy poranek, obraz pędzla Johna Atkinsona Grimshawa (1883)

 Autorstwa John Atkinson Grimshaw - Sotheby's, London, 15 December 2016, lot 20, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org

STOLICE EUROPY - AMSTERDAM

ŚWIATOWY DZIEŃ MIAST
31 października obchodzony jest Światowy Dzień Miast. Ustanowiony on został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w celu promowania zainteresowania społeczności międzynarodowej globalną urbanizacją, a także wzmocnienia współpracy między krajami
i miastami dla wykorzystania wszelkich rozwiązań wspierających zrównoważony rozwój miast.

Z tej okazji zaczynamy nowy cykl artykułów – „Stolice Europy". Rozpoczynamy alfabetycznie od stolicy Holandii.
Amsterdam - miasto rowerów, kanałów, muzeów, coffeshopów, diamentów, tulipanów i zwany Wenecją Północy.

źródło: gify.net

Amsterdam jest stolicą konstytucyjną Holandii, w prowincji Holandia Północna.
Większość instytucji rządowych oraz przedstawicielstw obcych państw znajduje się w Hadze. Leży u ujścia rzeki Amstel (nazwa miasta oznacza – tamę na rzece Amstel) do zalewu Ij. Egzystencja Amsterdamu zawsze była związana z wodą. Kanały dzielą tereny starego miasta
na wysepki. Mają łącznie 100 km długości. Zaczęto je kopać w 1612 r. Jest ich 165,
dla porównania w Wenecji - 150. Centrum Amsterdamu jest największym na świecie osiedlem zbudowanym na palach.
Jest skarbnicą dzieł sztuki - znajduje się tutaj 40 muzeów, budynek giełdy diamentów
z secesyjna fasadą, Pałac Królewski z1655, w kościele Westerkerk jest grób Rembrandta.
Miasto najlepiej zwiedzać pieszo albo przy użyciu narodowego środka lokomocji, czyli roweru, których szacuje się na 600 000. W samym Amsterdamie można znaleźć ponad 400 kilometrów ścieżek rowerowych. W historii Amsterdamu ważną rolę odgrywał handel. Znana na świecie tolerancja i otwartość mieszkańców wabiła do miasta przybyszów z całego świata. W dawnej dzielnicy marynarskiej Amsterdamu żyje ponad 50 000 Chińczyków. Jest to najliczniejsza kolonia chińska w Europie. Pierwsi z nich przybyli tu w 1910 r., ale dotąd nie nastąpiła pełna integracja.

Ciekawostki  

• Wiele domów na starym mieście nie przekracza 3 m szerokości (zgodnie z tradycją podatek jest naliczany eg szerokości domu).
• Domy w mieście są budowane na drewnianych słupach. Większość z nich została wywiercona w XVII wieku, dlatego wiele domów w Amsterdamie ma tendencję do krzywizny i pochylania się na boki. (7 słynnych pochylonych domów z rzędu zwanych Tańczącymi Domami. Budynki są tak dziwaczne, ponieważ fundamenty są budowane na drzewach, które teraz zapadają się).
• W Amsterdamie jest 1281 mostów. Najbardziej znany to Magere Brug. Stojąc na rogu Reguliersgracht i Herengracht, możemy jednocześnie policzyć 15 mostów, włącznie z tym,
na którym stoimy. W sumie w stolicy Holandii jest więcej mostów niż w Paryżu.
• W całym Amsterdamie znajdują się ukryte krany z wodą pod ziemią. Zostały one zainstalowane w obawie przed wielką katastrofą.
• W mieście znajduje się łódź dla kotów. Jest to schronisko dla zwierząt.
• Ponad 85% mieszkańców Amsterdamu posługuje się więcej niż jednym językiem –
zazwyczaj holenderskim, angielskim, a czasem nawet trzecim, którym często jest niemiecki.

Autorstwa Collection created by Rubenescio (talk)Image composed from these images on Wikimedia Commons:File:Amsterdam Dam 2008.jpg by Andreas PraefckeFile:Het Schip.jpg by Sérgio GodoyFile:KeizersgrachtReguliersgrachtAmsterdam.jpg by Massimo CatarinellaFile:Amsterdam red light district.jpg by DjdeakaFile:Vondelpark On A Sunny Day.jpg by David SilverlineFile:INGHouse1.jpg by Mig de Jong. - Collection of various images, see below., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8109056

GEOGRAFICZNE CIEKAWOSTKI

Czy wiesz, że ...

Najczęściej odwiedzanym celem turystycznym Europy nie jest wieża Eiffla, ale paryski Disneyland, a właściwie Disneyland Resort Paris. Choć w nazwie widnieje nazwa Paryż, to park ten mieści się w miejcowości Chessy - 32 kilometry na wschód od Paryża. Disneyland Resort Paris został otwarty
12 kwietnia 1992 roku i jest czwartym tego typu parkiem rozrywki na świecie. Disneyland Paris jest uważany za największego pracodawcę we Francji, zatrudniającego
17 000 pracowników.

(zdjęcie źródło: wikipedia.org. autor: Anthony Atkielski, na licencji GNU Free Documentation License)

ZŁOTA POLSKA JESIEŃ

Jesień – jedna z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się umiarkowanymi temperaturami powietrza z malejącą średnią dobową oraz (w przypadku Polski) stosunkowo dużym w skali roku opadem atmosferycznym.

www.gify.net 

 Początek jesieni nastąpił już 1 września. W tym dniu rozpoczęła się jesień meteorologiczna.

To pora roku ustalona na potrzeby meteorologów i klimatologów - termin jej rozpoczęcia
i zakończenia każdego roku jest taki sam. Meteorologiczna jesień potrwa 3 miesiące, do końca listopada.

Kalendarzowa jesień 2023 rozpoczęła się 23 września. Natomiast astronomiczne pory roku są wyznaczane przez górowanie Słońca w zenicie nad równikiem bądź zwrotnikami - z tego względu, data ich rozpoczęcia i zakończenia może się różnić. W tym roku jej początek wypadł w tym samym dniu, co pierwszy dzień kalendarzowej pory roku, czyli 23 września.
Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej,
a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa.
Oprócz jesieni meteorologicznej, astronomicznej i kalendarzowej, w strefie klimatów umiarkowanych występują również inne rodzaje trzeciej pory roku. Są to:
• jesień termiczna (klimatogeniczna), której początek i koniec jest wyznaczany na podstawie średniej temperatury dobowej. Jak wskazuje IMGW, w Polsce jesień termiczna trwa, gdy średnia temperatura dobowa utrzymuje się w zakresie od 5 do 10 st. C
• jesień fenologiczna - której trwanie określa się na podstawie cyklu rozwojowego roślin.
W tej metodologii, funkcjonuje podział na wczesną jesień, wyznaczaną przez kwitnienie wrzosu zwyczajnego oraz dojrzewanie kasztanowca zwyczajnego, oraz jesień, podczas której zauważalna jest zmiana barwy i opadanie liści.

W czasie jesieni następuje zmiana czasu z letniego na zimowy. Ta, w 2023 roku będzie miała miejsce 29 października.

Ciekawostki
• W Chinach świętuje się dzień Środka Jesieni. Tradycja ta wywodzi się jeszcze z czasów,
gdy ludzie składali dary srebrnemu księżycowi, któremu przypisywano moc urodzaju.

• Podobne święta funkcjonują w Malezji, Tajlandii i Wietnamie. Dekoruje się wówczas domy, zwierzęta i samochody, a ulice miast oświetlają liczne lampiony i kolorowe światła. Rodziny spotykają się domach, a domownicy opowiadają o tym, co działo się w ciągu letnich miesięcy.